Lyfjagjafir á geðsviði

Í  helgarblaði Fréttablaðsins 31.janúar s.l. er áhugaverð grein eftir Erlu Björgu Gunnarsdóttur, það er viðtal við unga konu sem er heyrnarlaus og glímdi á tímabili við þunglyndi og kvíða.  Þessi unga kona var misnotuð kynferðislega í Heyrnleysingjaskólanum og uppúr því glímdi hún við kvíða og þunglyndi um nokkurra ára skeið.  Hún þorði að láta drauminn um að fara í kvikmyndaskólann rætast og stundar núna nám í þeim skóla.  Í þessu áhugaverða viðtali lýsir unga konan því að lyfjum hafi verið dælt í sig á Bugl,  vill hún meina að líðan sín hafi versnað til muna við þessar lyfjagjafir.  Eftir að hún fór vegna aldurs á geðdeild Landsspítalans var líðan hennar slæm var þá aukið í lyfjagjafir, segir unga konan að þessar lyfjagjafir hafi verið ákveðin læknamistök.  Ég styð þessa ungu konu í því að hún hafi orðið fyrir ákveðnum læknamistökum með þessum miklu lyfjagjöfum.  Rökin fyrir því eru að þegar þessi unga kona er nítján ára gömul þá verður hún barnshafandi og þá hættir hún á lyfjunum og hefur verið lyfjalaus í mörg ár.  Hún hefur frá því að hún hættir á lyfjunum verið einkennalaus og loks hefur lífið blasað við henni.  Þessi staðreynd bendir til að það hafa verið gerð ákveðin læknamistök með því að dæla í hana lyfjum um nokkurra ára skeið.  Sumir læknar hafa ofurtrú á lyfjum og einkennir þessi ofurtrú á lyf meðferð margra geðlækna, hjá sumum þeirra kemst ekki önnur meðferð að en lyfjagjafir.  Mér finnst þessi ofurtrú á lyf vera úrelt og gamaldags fyrirbæri þegar rannsóknir hafa sýnt framá að oft getur hugræn atferlismeðferð komið í stað lyfjagjafar. Gðlæknar hafa ríkjandi áhrif á meðferð á geðdeildum svo þar er mikið um lyfjagjafir og lítið hugsað um önnur meðferðarform.  Fólk getur helst fengið hugræna atferlismeðferð hjá sjálfstæðum sálfræðingum úti í bæ en sálfræðingar hafa lítil áhrif inni á geðdeildum.  Mér finnst sumir læknar fara kæruleysislega með lyf ekki síst geðlyf,  þeir líta gjarnan á lyf sem einu töfralausnina í geðmeðferð.  Ég er á þeirri skoðun að lyfjagjafir eiga alltaf að vera neyðarúrræði eftir að önnur meðferð hefur ekki borið árangur,  stundum er málið þess eðlis að það þarf að gefa lyf í fyrsta kasti og er ekkert við það að athuga.  Þessi staða á að vera í minnihluta tilfella og þá þarf líka að gera áætlun um að draga úr lyfjameðferð við fyrsta tækifæri og reyna að breyta yfir í annað meðferðarform.  Það er lítið hugað að því hjá mörgum geðlæknum að draga úr lyfjagjöfum og ætla þeir fólki oft að vera á lyfjum árum saman án þess að reyna annað meðferðarform.  Þessi unga kona í grein Erlu Bjargar er lýsandi dæmi um hve lyf eru stundum ofnotuð á geðsviði svo fólk þarf að grípa til eigin ráða eins og unga konan.  Það vantar fleiri sálfræðinga inn á geðsvið á sjúkrakúsum til að innleiða nútímalegri vinnubrögð en endalausar lyfjagjafir.  Sálfræðingar geta innleitt samtalsmeðferð og hugræna atferlismeðferð á kostnað rándýrra og oft óþarfa lyfjagjafar.  Það þarf hugarfarsbreytingu og nútímalegri vinnubrögð á geðsvið þá munu lyfjagjafir fara ört minnkandi.