Fęrsluflokkur: Bloggar

Persónulegur umbošsmašur gešfatlašra

Mér barst upp ķ hendurnar meistararitgerš ķ lögfręši eftir Helgu Baldvinsdóttir Bjargardóttir, ritgeršin var unninn įriš 2014.  Ritgeršin ber yfirskriftina ,,Frį forręši til sjįlfręšis nż nįlgun į lögręši fatlašs fólks".  Ķ ritgeršinni eru skošuš lögręšismįl fólks meš fötlun og er einnig komiš innį lögręšismįl fólks meš gešraskanir.  Žaš er mjög fręšandi aš lesa ritgeršina enda er hśn vel skrifuš og tekiš er į mįlum į faglegan og einkar skżran hįtt.  Ritgeršin er ašgengileg į netinu og ég hvet alla sem hafa įhuga į eša koma aš lögręšismįlum aš lesa žessa frįbęru ritgerš žaš er virkilega įhugaverš lesning.  Ég hef bloggaš um hve mér finnst sjįlfręšissviptingarferliš gróft og gamaldags śrręši sem er beitt ķ allt of rķkum męli hér į landi.  Ķ ritgerš Helgu kemur žaš fram aš žaš er mikiš um sjįlfręšissviptingar hér į landi og erum viš t.d.į vissan hįtt langt į eftir svķum ķ mįlefnum gešfatlašra.  Frį įrinu 1995 hafa svķar notaš kerfi persónulegra umbošsmanna gešfatlašra og er žaš nśna oršiš varanlegt śrręši ķ mįlum gešfatlašra ķ Svķžjóš.  Žetta fyrirkomulag persónulegra umbošsmanna hefur skilaš žeim įrangri aš notendur eru įnęgšir og peningalegur sparnašur er mikill žar sem innlögnum į gešdeildum fękkaši til muna.  Žetta kerfi persónulegra umbošsmanna getur fękkaš sjįlfręšissviptingum mikiš, enda į aš reyna allt įšur en gripiš er til žess aš svipta einstaklinga grundvallar mannréttindum.  Hér į landi er allt of frjįlslega fariš meš sjįlfręšissviptingar og engin vęgari śrręši eru reynd įšur en gripiš er til sviptingar.  Framangreindar upplżsingar um persónulega umbošsmenn er aš finna ķ ritgerš Heldu og žar kemur einnig fram aš umbošsmašur gešfatlašra er mikilvęgur hlekkur ķ bataferli einstaklinga meš gešraskanir.  Žetta kerfi umbošsmanna gešfatlašra er oršiš mikilvęgur hlekkur ķ gešheilbrigšiskerfinu ķ Svķžjóš.  Žaš kemur einnig fram ķ ritgeršinni aš  ,,umbošsmenn fį greitt frį rķki og sveitafélögum en starfa sjįlfstętt og óhįš stjórnvöldum og žjónustukerfum til aš žeir séu betur ķ stakk bśnir til aš gera kröfur į stjórnvöld fyrir hönd skjólstęšinga sinna".  Žaš er sama hvernig er litiš er į žetta sęnska umbošsmannakerfi žaš kemur vel śt og eiga ķslensk stjórnvöld aš taka žetta fyrirkomulag upp hér į landi.  Framžróun ķ mįlum einstaklinga meš gešraskanir er hęg hér į landi og stöndum viš svķum t.d. aš baki į margan hįtt.  Samfélagsgešteymin ķ vesturbę og Breišholti er stórt framfaraskref ķ aš fęra žjónustuna śt af sjśkrahśsum og ķ nęrumhverfi notandans, nęsta skref į aš vera aš taka upp umbošsmannakerfiš aš hętti svķa.  Žaš er alltaf veriš aš hugsa um aš spara hér mį slį tvęr flugur ķ einu höggi meš žvķ aš setja į laggirnar umbošsmannakerfi.  Meš žvķ sparast peningur og góšur įrangur nęst ķ mešferš einstaklinga meš gešraskanir fyrir utan hvaš žaš er mikiš ešlilegra aš aš nį įrangri ķ mešferš ķ nęrumhverfi einstaklingsins heldur en į sjśkrahśsi.  Ég vil aš lokum fęra Helgu mķnar bestu žakkir fyrir žessa frįbęru ritgerš.


Lögręšislögin.

Ég hef haft mikin įhuga į sjįlfręšissviptingum og hef furšaš mig į hve aušvelt žaš er aš fį einstaklimg sviptan sjįlfręši.  Sjįlfręšissvipting er alvarleg ašgerš žar sem einstaklingurinn er sviptur öllum réttindum til aš rįša sér sjįlfur og honum er skipašur lögrįšamašur.  Žaš fylgir žvķ mikiš andlegt įlag aš vera sviptur réttindum til aš lifa sem fulloršin sjįlfstęšur einstaklingur.  Sjįlfręšissvipting er žaš vķštęk og alvarleg ašgerš aš žaš į aš heyra frekar til undantekninga aš einstaklingur sé sviptur sjįlfręši.  Žaš er algengt aš einstaklingar eru sviptir sjįlfręši,  žaš er greinilega ekkert spįš ķ hve mikil og erfiš įhrif sjįlfręšissvipting hefur į einstaklinginn.  Lögręšislögin frį 1997 eru óešlilega galopin žegar kemur aš sjįlfręšissviptingum,  žaš er eins og löggjafinn geri sér ekki grein fyrir hvaš žetta er vķštęk ašgerš sem hefur mikil og neikvęš įhrif į einstaklinginn.  Eftir aš hafa skošaš lögręšislögin žį kemur žaš ekki lengur į óvart hvaš aušvelt žaš er aš fį einstakling sviptan sjįlfręši.  Žaš eru nįnast engar takmarkanir eša öryggisgiršingar ķ lögunum sem takmarka sjįlfręšissviptingar.  Žaš sem žarf til aš svipta einstakling sjįlfręši er eitt lęknisvottorš og lęknirinn fer ķ einu og öllu eftir mis įbyrgum ašstandenda.  Lögin eru of opin og mér finnst žaš óįbyrgt af löggjafanum aš lįta lękni hafa allan óheftan įkvöršunarrétt um sjįlfręšissviptingu.  Ķ lögunum felst algert viršingarleysi fyrir mannréttindum einstaklingsins og vald lęknis er allt of mikiš mišaš mišaš viš hve alvarleg ašgerš sjįlfręšissvipting er.  Žaš sagši mér kona sem žekkir vel til žessa mįla aš ķ eldri lögum hefšu veriš takmarkanir og žį hefši veriš erfišara aš fį einstakling sviptan sjįlfręši.  Žaš į aš vera erfitt aš fį einstaklinga svipta mannréttindum.  žaš eiga aš vera undantekninar aš fį einstaklinga svipta sjįlfręši.  Žaš er alltof frjįlslega aš verki stašiš ķ gildandi lögum um sjįlfręšissviptingar viršingarleysiš fyrir mannréttindum einstaklingsins er algert.  Žaš er mjög alvarlegt aš svipta einstaklinga mannréttindum og žaš į ašeins aš vera hęgt aš svipta einstaklinga sjįlfręši ķ fįum og alvarlegustu tilfellum.  Ķ öšrum tilfellum į aš svipta takmörkušum réttindum sem er bundiš viš žessi og hin réttindin.  Oršiš sjįlfręšissvipting er einnig neikvętt orš sem kallar į fordóma og er lżsandi fyrir alvarlegan missi į mannréttindum, žaš er brżnt aš finna nżtt orš ķ stašin fyrir oršiš sjįlfręšissvipting.  Ég veit dęmi žess aš einstaklingar hafa veriš sviptir sjįlfręši af litlum sem engum sökum og ég hef furšaš mig mjög į žessu.  Eftir aš hafa séš lögręšislögin žį er ég ekki lengur hissa, lögin bjóša uppį įbyrgšarleysi og žaš er mjög aušvelt aš misnota žessi lög lögin eru žaš galopin.  Ég er žess fullviss aš žaš hafa margir veriš sviptir sjįlfręši af litlum sökum, lögin eru mein gölluš og mannréttindi eru einskis virt.  Standast lögręšislögin virkilega mannréttindalög?. 


Gešsviš į nżju įri

Nżtt įr er gengiš ķ garš meš hękkandi sól,  margir bera von ķ brjósti um betri tķma og strengja jafnvel įramótaheit.  Į žessum tķmamótum er viš hęfi aš lķta um öxl, gera upp gamla įriš og skilgreina vęntingar  sem fólk hefur til nżja įrsins.  Hvaš varšar gešsviš žį į ég frekar von į aš nż gešheilbrigšisstefna lķti dagsins ljós į nżju įri.  Hvaš hśn felur ķ sér er ómögulegt aš segja til um en óneytanlega hef ég įkvešnar vęntingar um aš töluveršra breytinga sé aš vęnta į gešsviši.  Eins og ég hef įšur skrifaš um žį eru miklar og alvarlegar brotalamir į vissum svišum į gešsviši eins og kerfiš er ķ dag.  Įkvešnir žęttir ķ nśverandi kerfi samręmast engan vegin žeim kröfum sem nśtķma velferšarsamfélag gerir til mannréttindamįla.  Vil ég t.d. nefna mįlefni fanga meš gešraskanir en žau mįl eru ķ óvišunnandi horfi og žar er mikiš um mannréttindabrot.  Ég vil einnig nefna aš sjįlfręšissviptingarferliš allt er mjög gamaldags og einkennist af viršingarleysi og grófleika gagnvart fórnarlambinu.  Mįlefni ungmenna meš tvķžęttan vanda žarfnast gagngerrar endurskošunar  en žar einkennast mįlin af śrręšaleysi.  Ég vil einnig nefna mįl einstaklinga meš gešraskanir sem eru meš barn eša börn į framfęri.  Žaš vantar alveg stušningsnet til aš žessir einstaklingar séu betur ķ stakk bśnir til aš sinna barnauppeldi svo vel sé.  Žaš er ekki vanžörf į aš nż gešheilbrigšisstefna lķti dagsins ljós į nżju įri,  įkvešnir žęttir ķ nśverandi kerfi eru barn sķns tķma og žarfnast uppstokkunnar eins og dęmin hér aš framan.  Ég treysti žvķ aš žeir sem koma aš smķši nżrrar gešheilbrigšisstefnu sżni žann kjark og hugrekki sem žarf til aš endurskoša frį grunni m.a. framangreinda žętti,  ég treysti žvķ aš sum mįl verši unnin frį grunni en ekki verši reynt aš stoppa ķ göt hér og žar.  Sumir žęttir į gešsviši žarfnast žess virkilega aš komast ķ nśtķmalegra horf meš engurskošun frį grunni.  Žaš vantar einnig sįrlega aš veita meiri fjįrmunum til gešsvišs,  hvaš nżtt įr ber ķ skauti sér žegar  kemur aš fjįrmįlahlišinni er ekki gott aš segja.  Vonandi į ég eftir aš sjį auknu fé veitt til gešsvišs meš nżrrri gešheilbrigšisstefn, žaš er um aš gera aš nota tękifęriš meš nżrri gešheilbrigšisstefnu og innleiša nżja og breytta tķma ķ gešheilbrigšismįlum žjóšarinnar.  Ég hef miklar vęntingar til nżrrar gešheilbrigšisstefnu og veršur virkilega spennandi aš sjį hvaš nżja įriš ber ķ skauti sér .


Jólageš ķ desember

Ašventan er gengin ķ garš, hįtķš ljóss og frišar framundan meš glitrandi jólaljósum ķ hverjum glugga sem lżsa upp skammdegiš.  Jólaskreytingarnar létta mörgum skammdegiš og stytta žetta dimma tķmabil sem viš bśum viš į Ķslandi.  Sönn jólagleši skķn śr andlitum barna į öllum aldri viš tilhugsunina um hįtķšina sem er į nęstu grösum.  Žaš er til margs aš hlakka eins og žegar fjölskyldan sameinast yfir gómsętum jólakręsingum svo jólaboršiš svignar undan.  Samhugur, kęrleikur og gleši rķkir ķ hugum og hjörtum margra į ašventunni og yfir hįtķšina.  Ašventan og jólin hrista upp ķ mörgum, sumir lįta eitthvaš aš hendi rakna til góšgeršarmįla,  viš viljum ekki gleyma okkar minnsta bróšur ķ desember.  Margur mį sķn minna ķ desember,  bįgborin fjįrhagur eša einmanaleiki segja meira til sķn ķ desember.  Žegar spenningurinn yfir jólunum rķs sem hęst ķ glöšum hjörtum žį eiga sumir sķnar erfišustu stundir į įrinu.  Sumir hafa oršiš fyrir erfišri reynslu į įrinu og į žessum viškvęma tķma sem jólin eru žį er hętta į aš viškvęmar minningar sęki į fólk og orsaka vanlķšan,  ašrir eiga ekki fjölskyldu og eru jólin žessu einmana fólki erfišur tķmi.  Opinberlega eru jólin gleširķkur tķmi žar sem fólk sameinast ķ kęrleika og friši en žaš eru skuggahlišar viš hįtķš ljóss og frišar,  žaš eru fjölmargir sem lifa ķ skugga yfir jólin.  Žessum fjölmenna hópi er ekki nógu vel sinnt, hann fellur ķ skuggan af stressinu sem einkennir desember.  Gefum okkur tķma ķ jólaönnunum til aš huga aš nįungakęrleikanum,  hugsa til žeirra fjölmörgu sem eiga erfitt um jólin.  Verum okkur mešvituš ķ desember um bošskap jólanna sem er frišur og kęrleikur,  lįtum stressiš ekki heltaka okkur svo viš gleymum kęrleiksbošskapnum .  Hugum vel aš sjįlfum okkur og žeim sem nęst okkur standa,  lįtum jólastressiš ekki byrgja okkur sżn į lķšan nįungans.  Njótum žeirrar frišsęldar sem felst ķ aš sżna nįunganum skilning og nįungakęrleik,  ķ žvķ felst hinn sanni jólaandi.

smiling-christmas-happy-face-3528947


Aukning į inntöku gešlyfja

Žaš kom fram ķ fréttum aš aukning hefur oršiš į inntöku gešlyfja,  žį er žaš spurning hvort  žetta sé slęmt eša til hins betra?.  Formašur félags gešlękna sagši aš žetta žyrfti ekki aš vera slęm žróun,  žetta getur žżtt aš fleiri leita sér hjįlpar en įšur.  Žaš er jįkvętt ef fleiri leita sér hjįlpar žvķ žaš er vitaš mįl aš žśsundir einstaklinga žora ekki aš leita sér hjįlpa vegna eigin og annarra fordóma.  Aukning į notkun gešlyfja getur žvķ veriš til hins  betra,  žvķ er öfugt fariš ef aukning veršur į notkun annarra lyfjaflokka.  Žunglyndi er t.d. ķ žrišja sęti um algengustu sjśkdóma sem hrjį fólk,  žaš eru margir sem žjįst af žunglyndi sem ekki leita sér hjįlpar.  Žetta į viš um marga ašra gešsjśkdóma žaš er fjöldin allur af fólki sem er veikt en leitar ekki eftir ašstoš.  Ef skżringin į aukinni gešlyfjanotkun er aš fleiri leita eftir ašstoš žį eru margir betur settir en įšur.  Žetta kemur öllum til góša og getur žżtt aš fleiri verši vinnufęrir og ž.a.l. fękkar veikindadögum svo ekki sé talaš um betri lišan fjölda fólks.  Žaš var einnig vištal ķ t.v. viš mann meš gešfötlun en hann fęr ekki vištal viš gešlękni vegna lęknaverkfallsins.  Hann sagšist nśna žurfa aš bķša ķ fjóra mįnuši eftir vištali viš gešlękni,  lęknaverkfalliš hefur įhrif į marga og eru žeir sem eru meš gešraskanir ekki undanskildir.  Ég hef įšur bent į žį stašreynd aš žaš er stundum um lķf aš tefla žegar gešsjśkdómar eru annars vegar.  Brįšveikum er sinnt ķ verkfallinu svo žaš er hugsaš um aš taka įberandi alvarleg tilfelli ķ mešferš.  Oft ber ekki alvarlega į žvķ aš fólk er brįšveikt sem bindur enda į lķf sitt.  Žessi hópur fęr ekki višunandi žjónustu nśna ķ verkfallinu,  žaš mį einnig vera aš einhverjir sem eru ķ sjįlfsvķgshugleišingum leita sér ekki ašstošar.  En žaš er óvišunnandi aš veikt fólk žurfi nśna aš bķša ķ fjóra mįnuši eftir vištali viš gešlękni vegna verkfallsins.  Žaš er ljóst aš žegar verkfallinu lķkur žį žurfa gešlęknar aš taka į žvķ aš minnka bišlista svo fólk žurfi ekki aš bķša mįnušum saman eftir vištali.  Eins og įšur hefur komiš fram hér į blogginu žį er vķša pottur brotin į gešsvišinu og mikiš vantar uppį mannréttindi fólks meš gešfötlun.  Žaš mį ekki gerast ķ kjölfar lęknaverkfallsins aš fólk žurfi almennt aš bķša mįnušum saman eftir vištali viš gešlękni.


Börn einstaklinga meš gešfötlun

Allir eiga sér drauma, žrįr og langanir,  žessar frumžarfir beinast aš eins mismunandi įhugasvišum eins og einstaklingarnir eru margir.  Margir eiga sér draum um aš eignast og ala upp barn,  einstaklingarnir eru misjafnlega ķ stakk bśnir til aš takast į viš žaš stóra hlutverk aš ala upp barn eša börn.  Žaš getur margt spilaš innķ sem gerir einstaklingunum erfitt um vik aš takast į viš žaš kröfuharša hlutverk aš ala upp barn.  Lķkamleg eša andleg veikindi geta sett strik ķ reikninginn,  einnig lķkamleg fötlun og svo alkoholismi svo dęmi séu tekin um žętti sem hafa įhrif žegar barnauppeldi er annars vegar.  Žaš er ljóst aš sumir žjóšfélagshópar žurfa stušning og ašstoš žegar kemur aš uppeldi barna.  Skyldi vera til hjį žvķ opinbera eitthvert stušningsnet til aš grķpa til žegar einstaklingar śr framangreindu hópunum eignast barn?.  Ég get ekki svaraš žvķ hvort stušningskerfi sé til žegar alkoholistar eignast barn eša eru meš barn į sķnum vegum,  en žaš er til kerfi hjį žvķ opinbera sem kemur lķkamlega fötlušum einstaklingum til stušnings žegar žeir eignast barn.  Lķkamlega fatlašir einstaklingar fį alla ašstoš vegna eigin fötlunnar,  žaš er einnig stušningsnet sem kemur til ašstošar žegar um barn lķkamlega fatlašs einstaklings er aš ręša.  Žetta er vel og er gaman aš sjį hve lķkamlega fatlašir einstaklingar hafa nįš langt ķ réttindabarįttu sinni.  Žaš eru sjįlfsögš mannréttindi allra aš eiga kost į žeim stušningi sem žarf til aš geta bśiš barni žau uppeldisskilyrši sem žarf til aš barniš žrķfist vel.  Mįlum er öšruvķsi hįttaš žegar kemur aš einstaklingum meš gešraskanir sem hafa hug į aš eignast barn eša  eru meš barn į framfęri.  Žaš er lķtiš um stušningsnet eins og žegar lķkamlega fatlašir einstaklingar eiga hlut aš mįli.  Ég haf grun um aš meira sé um aš börnum gešfatlašra einstaklinga sé ķ meira męli komiš fyri hjį nįnustu fjölskyldu,  ég žekki žess dęmin.  Žaš er ekkert žvķ til fyrirstöšu aš gešfatlašir ali upp börn ef žeim er bśin sambęrilegur stušningur og lķkamlega fötlušum einstaklingum,  hér gerir kerfiš upp į milli einstaklinga eftir žvķ um  hvers konar fötlun er aš ręša.  Hér er enn eitt dęmiš um mismunun og enn og aftur hallar hressilega į mannréttindi žeirra sem eiga viš gešfötlun aš strķša.  Gešfatlašir sitja ekki viš sama borš og smabęrilegur hópur žegar kemur aš barnauppeldi.  Žaš eru vķša brotalamir žegar kemur aš mannréttindamįlum  gešfatlašra einstaklinga,  framangreint dęmi er enn eitt dęmiš um gamaldags réttindaleysi sem gešfatlašir bśa viš enn ķ dag.


 Sjįlfsvķg og skammdegiš.

Ķ fréttablašinu ķ september s.l. birtist heilsķšu śttekt į sjįlfsvķgum į Ķslandi,  žetta er góš grein og žar koma fram  forvitnilegar upplżsingar  um sjįlfsvķg,  greinin ber yfirskriftina  ,, Sjįlfsvķg eru samfélagsmein „.   Greinin er eftir Erlu Björgu Gunnarsdóttur og leyfi ég mér ķ žessu bloggi aš vitna ķ  žessa frįbęru grein Erlu Bjargar.  Hvers vegna er ég aš tala um sjįlfsvķg ķ annaš sinn į nokkrum mįnušum?  Svariš er einfalt žaš er komiš fram ķ november mįnuš og svartasta skammdegiš er framundan.  Žetta žżšir aš framundan er alvarlegt sjįlfsvķgs tķmabil žar sem fjöldi manns mun tżna lķfinu fyrir eigin hendi.   ,,sjįlfsvķg eru samfélagsmein“ ég get tekiš undir žessi orš Erlu Bjargar sjįlfsvķg eru sannarlega stórt og alvarlegt samfélagsmein.  Žaš segir ķ grein Erlu Bjargar aš sjįlfsvķg snerta aš minnsta kosti žrjś žśsund ķslendinga į įri hverju.  Žetta er mikill fjöldi,  žetta segir aš žaš žarf aš skera upp herör gegn sjįlfsvķgum, į bak viš žessa žrjś žśsund einstaklinga er tęplega fjörutķu einstaklingar sem falla fyrir eigin hendi fyrir utan fjöldan sem gerir tilraun til sjįlfsvķgs.  Stašan er grafalvarleg en hvaš er til rįša nśna žegar framundan er hrišja af sjįlfsvķgum ķ skammdeginu?.  Žaš žarf aš leggja meira ķ forvarnir og fręšslu og eins og Aušur Axelsdóttir forstöšumašur Hugarafls segir ķ grein Erlu žį žyrfti sjįlfsvķgsvakt allan sólarhringinn..  Mér sżnist ekki vanžörf į sjįlfsvķgsvakt allan sólarhringinn ég tala nś ekki um ķ skammdeginu žegar aukning er į sjįlfsvķgum. Ķ grein Erlu Bjargar er vištal viš eftirlifanda Benedikt Žór Gušmundsson,  hann segir m.a. aš enginn sérstök śrręši eru til fyrir eftirlifendur žairra sem hafa framiš sjįlfsvķg.  Eftirlifendur žurfa mikin stušning en žaš viršist sem lķtiš sé um ferli sem fer ķ gang viš  sjįlfsvķg til aš veita eftirlifendum stušning.  Benedikt Žór Gušmundsson talar einnig um aš žaš žurfi šaš rjśfa žöggunina sem umlykur sjįlfsvķg.  Stundum er slegiš upp žagnarmśr ķ tengslum viš sjįlfsvķg,  žaš eru žį fordómar og einhver skömm sem fylgir sjįlfsvķgum.  Žaš žarf aš rjśfa žöggunina žaš myndi létta į eftirlifendum aš takast į viš geysilega erfišar ašstęšur og aušvelda žeim aš ręša opinskįtt um reynslu sķna.  Žaš žarf aš efla forvarnir og fręšslu um leiš og žarf aš opna umręšuna um sjįlfsvķg uppį gįtt.  Sjįlfsvķg eru ekki einkamįl fólks heldur eru sjįlfsvķg samfélags mein sem žarf aš vinna ķ frį öllum hlišum.  Fjöldinn žarf aš taka höndum saman og vinna gegn žessum vįgesti sem sękir okkur heim meš grimmilegum hętti nśna ķ skammdeginu.   Ég vil ekki vera ein af žeim  sem fę fréttir af andlįti nįins einstaklings nśna ķ skammdeginu,  ég vil forvarnir, fręšslu og sólarhrings sjįlfsvķgsvakt svo mašurinn meš ljįinn fękki komum sķnum mitt ķ jólaönnum.   


Félagsleg einangrun.

Fyrir nokkrum vikum sį ég ķ sjónvarpinu į N4 athyglisvert vištal viš séra Hildi Bolladóttur į Akureyri.  Hildur talaši um hve félagsleg einangrun er algeng og hve félagsleg einangrun dregur marga til dauša, félagsleg einangrun kyndir undir aš undirliggjandi sjśkdómar eša erfišleikar koma upp į yfirboršiš og verša sżnilegri.  Aš vera oft einn meš sjįlfum sér bķšur žeirri hęttu heim aš neikvęšar hugsanir nįi aš hreišra um sig og smį saman verša įhrifin yfiržyrmandi.  Séra Hildur talaši einnig um hve mikilvęgt žaš er aš heyra ašra segja frį eigin veikleikum, žaš sżnir öšrum aš žeir eru ekki einir um aš eiga viš erfišleika aš glķma žaš er enginn einn į bįti aš glķma viš vandamįl.  Aš heyra ašra tala um eigin vandamįl minnkar hęttuna į aš fólk einangri sig meš vandamįlum sķnum.  Félagsleg einangrun er mörgum erfiš hśn er heilsuspillandi og nęrir gešsjśkdóma,  af mörgum gildum įstęšum er mikilvęgt aš rjśfa félagslega einangrun fólks ekki sķst til aš koma ķ veg fyrir gešsjśkdóma.  Séra Hildur Eir talaši einnig um kröfu um samkeppni, žaš eiga allir aš falla ķ įkvešiš mót, ef einhver stendur ekki undir samkeppniskröfunni žį er viškomandi samfélagslega vanhęfur.  Kröfur sem geršar eru til fólks ķ hversdagsleikanum eru miklar,  ég hef žį trś aš margir eiga erfitt vegna yfirgengilegra krafna.  Žessar kröfur eru komnar śt fyrir öll skynsamleg mörk og žęr kalla į sįlręna erfišleika.  Žessar kröfur framkalla įlag og streitu sem margir standa ekki undir.  Žaš er erfitt fyrir samfélagiš aš sętta sig viš aš einstaklingarnir eru eins misjafnir og žeir eru margir, žaš er erfitt fyrir frumstęšar žarfir aš horfast  ķ augu viš margbreytileikann ķ samfélagi manna.   Žaš er mun einfaldara aš ętla öllum aš falla ķ sama mót og standast yfirgengilegu kröfurnar sem kallar į vandamįlin.  En hvaš varšar félagslega einangrun žį eru til leišir til aš rjśfa žetta varasama fyrirbęri sem félagsleg einangrun er.  Žaš vantar bara opinberar kynningar į žvķ sem er ķ boši til aš rjśfa félagslega einangrun.  Žaš eru įreišanlega margir sem myndu taka žvķ fegins hendi aš fį upplżsingar um leišir til aš rjśfa félagslega einangrun sķna.


Glęsileg rįšstefna

Žann 23. Október var haldin mögnuš rįšstefna į vegum Gešhjįlpar og Olnbogabarna,  rįšstefnan var haldin į Grand hotel og var žéttskipašur salur af įhugasömum rįšstefnugestum.  Žaš voru mörg įhugaverš erindi flutt og skilur rįšstefnan eftir margar spurningar sem snśa aš žjónustu viš einstaklinga meš gešraskanir og fjölskyldur žeirra.  Eygló Haršardóttir félags-og hśsnęšismįlarįšherra spurši m.a. hvernig žjónustukerfin vinna saman?.  Žaš kom fram hjį fyrirlesara aš žaš er lķtil samvinna į milli žjónustukerfa svo spurningu rįšherrans var svaraš į rįšstefnunni.  Žaš er gild įstęša fyrir žvķ  aš rįšherrann spyrji um samvinnu milli žjónustukerfa,  ef lķtil samvinna er milli žjónustukerfa žį er hętta į aš einstaklingar falli į milli kerfa og fįi enga žjónustu žegar mešferš lķkur  hjį einu kerfi.  Žaš skiptir öllu mįli aš samvinna sé góš milli kerfa svo mešferš verši fagleg ,  markviss og ein samfelld heild.  Eins og stašan er ķ dag lķtur śt fyrir aš hvert kerfi fyrir sig vinni algerlega sjįlfstętt og virki eins og kóngur ķ rķkinu įn samvinnu viš žaš sem seinna tekur viš mįlinu.  Samvinna milli leikskóla og grunnskóla er fagleg og nįin,  žessa samvinnu vantar milli kerfa ķ gešheilbrigšiskerfinu.  Rįšherrann hefur žaš verkefni aš tengja kerfin betur saman svo mešferš verši ein samfelld heild og fólk detti ekki milli kerfa.  Žetta į ekki aš vera flókiš verkefni en žaš bętir gešheilbrigšiskerfiš til mikilla muna og žaš sem meira er žetta kostar ekki peninga heldur fagmennsku og frumkvęši.  Žaš er alltaf slęmt žegar rof kemur ķ mešferš vegna óžarfa sambandsleysis og jafnvel  togstreytu milli stofnanna.  Lilja Siguršardóttir hjį Olnbogabörnum  talaši um aš žaš vęri löng biš eftir ašstoš og aš oft vęri įstandiš ekki metiš nógu alvarlegt.  Ég hef įšur talaš um aš mikiš veiku fólki sé vķsaš frį svo žaš eru fleiri en ég sem hafa sömu söguna aš segja.  Lausnin viš žessu viršist felast ķ aš segja nógu svęsna sögu og vera nógu įbyrgšarlaus žį nęr fólk žvķ fram sem žaš sękist eftir, žvš er mķn reynsla.  Komi fólk fram af fagmennsku og įbyrgš žį er mįliš ekki metiš nógu alvarlegt  til aš fólk sé tekiš til innlagnar.  Gešlękningar byggjast aš hluta til į tilfinningu, upplifun og jafnvel lķšan gešlęknisins ķ žaš og žaš skiptiš.  Meš tilliti til žessa ža“mį kannski skilja aš fólk hefur žį sögu aš segja aš alvarlega veiku fólki er vķsaš frį.   En žessi glęsilega og metnašarfulla įšstefna skildi eftir margar spurningar en žarna var einnig mörgum spurningum svaraš og mörg upplżsandi erindi voru flutt sem verša vonandi leišarvķsir ķ nżrri gešheilbrigšisstefnu sem er į teikniboršinu.


Ungt fólk meš tvķžęttan vanda.

Žann 23. Oktober n.k. veršur haldiš mįlžing į vegum Olnbogabarna og Gešhjįlpar,  yfirskrift mįlžingsins er  „Börn og ungmenni meš tvķžęttan vanda“.   Žaš taka fjölmargir fagašilar til mįls  og aš auki munu fjórar ungar konur deila upplifun sinni af gešsjśkdómum, vķmuefnaneyslu og kerfinu.  Ég las vištal viš žessar fjóru ungu konur ķ blaši Gešhjįlpar sem kom śt žann 9. Oktober s.l.  Žaš er įtakanlegt žegar börn nišur ķ tólf įra aldur įnetjast vķmuefnum og eru jafnvel djśpt sokkinn um fjórtan įra aldur.  Žaš kemur fram ķ vištölunum viš žessar glęsilegu ungu konur aš žęr įttu żmislegt sameiginlegt įšur en žęr fóru kornungar śt ķ neyslu vķmuefna.  Einhverjar höfšu fariš į BUGL  įtta til nķu įra gamlar en fannst sś mešferš ekki nógu einstaklingsmišuš.  Žęr segja aš žaš sé eitthvaš undirliggjandi žegar mjög ungt fólk fer śt ķ neyslu eiturlyfja.  Žaš er raunin meš žessar ungu konur, įšur en žęr fóru śt ķ neyslu glķmdu žęr viš gešręnan vanda.  Viš tólf įra aldur var vandinn oršin tvķžęttur žegar viš bęttist vķmuefnaneysla.  Einhverjar af žessum ungu konum fengu ekki greiningu fyrr en komiš var undir tvķtugt žrįtt fyrir aš hafa žvęlst um ķ kerfinu ķ mörg įr.  Žaš er erfitt aš greina hvaš er orsök og afleišing žegar vķmuefni eru annars vegar,  žaš er lķklega įstęšan fyrir žvķ aš greining kemur ekki fyrr en fólk er oršiš edrś.  Viš įtjįn įra aldur varš breyting žegar žęr voru komnar į eigin vegum.  Eftir aš hafa žvęlst um ķ kerfinu ķ mörg įr fram aš įtjįn įra aldri žį tóku viš erfišleikar viš aš fį tķma hjį gešlękni  eftir aš įtjįn įra aldri var nįš.  Žaš er enginn ein stofnun sem heldur utan um ungmenni sem eiga viš tvķžęttan vanda aš glķma heldur žvęlast žau į milli stofnanna til įtjįn įra aldurs.  Viš įtjįn įra aldur tekur lķtiš viš nema erfišleikar viš aš fį tķma hjį gešlękni.  Žaš vantar stofnun sem sinnir aldrinum  18 -25 įra meš tvķžęttan vanda.  SĮĮ  er ekki lausn og žaš er hępiš aš blanda žessum aldurshópi saman viš eldra fólk į fķknigešdeild.  Eins og segir ķ blaši Gešhjįlpar žį hafa gešsjśkir setiš eftir į margan hįtt.  Gešheilbrigšiskerfiš hjį okkur er į engan hįtt ķ stakk bśiš til aš sinna öllum sem į žurfa aš halda.  Kerfiš er į margan hįtt barn sķns tķma,  žaš vantar eina samręmda heildarsżn frį barnagešdeild og upp allan aldursskalann.  Žaš vantar stofnanir sem tengjast og sem sinna mismunandi žörfum svo koma megi ķ veg fyrir aš fólk falli į milli stofnanna .  Žaš vantar kynningar į gešsjśkdómum og forvarnir vantar algerlega.  Žaš er nż gešheilbrigšisstefna į teikniboršinu og ekki vanžörf į,  hvenęr hśn lķtur dagsins ljós veit ég ekki  en oft hefur veriš žörf en nśna er naušsyn.


Nęsta sķša »

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband