Fyrir ofan garð og neðan

Um daginn var Kastljós með umfjöllun um hið svokallaða Hraunbæjarmál þar sem einstaklingur lést eftir skotbardaga við lögreglu.  Það voru athyglisverð viðtöl við Björku á velferðarsviði og Halldóru yfirlækni á geðdeild, þær vörpuðu allri ábyrgð frá sér og yfir á hvors annars svið.  Björk hjá velferðarsviði talaði m.a. um að geðsvið hefði hafnað því að taka við einstaklingum sem þurftu á innlögn að halda.  Ég get staðfest að geðsvið hefur hafnað einstaklingum sem þurftu á aðstoð að halda, þrautagangan endaði með sjálfsvígi.  Halldóra yfirlæknir sagði að geðsvið hafnaði ekki einstaklingum sem væru veikir, þarna fór Halldóra frjálslega með sannleikann og vil ég minna á brunann í fellunum en í  því tilfelli hafnaði geðsvið einstaklingnum sem var valdur að brunanum.  Viðkomandi átti að ég held einnig við áfengis og vímuefnavanda að stríða og það er alltaf spurning þegar vandinn er tvíþættur hvort kemur á undan hænan eða eggið.  Mér finnst ekki skipta máli hvort það er áfengis og vímuefni sem framkalla geðraskanir eða hvort það eru einhverjar aðrar aðstæður sem framkalla geðraskanir, ef fólk er í annarlegu ástandi þá ber heilbrigðiskerfinu að sinna einstaklingunum.  Ég velti fyrir mér hvort geðsvið velji milli þægilegri og óþægilegri einstaklinga til að taka í meðferð.  Þótt allir eigi sama rétt á þjónustu þá læðist óneytanlega sá grunur að manni að geðsvið sé stundum að velja þægilegri einstaklinga þ.e. að þá sé ekki byggt á faglegum forsendum mat á einstaklingum.  Í kastljósi var einnig viðtal við Hrannar hjá Geðhjálp,  hann sagði eitthvað í þá veruna að einstaklingar hefðu verið sviptir sjálfræði af litlu eða engu tilefni.  Þetta tek ég undir af eigin reynslu, þetta er svartur blettur á heilbrigðiskerfinu sem þarf að taka sérstaklega fyrir og rannsaka.  Fyrir nokkrum árum var í gangi umræða um drengi sem höfðu verið beittir ofbeldi á vistheimilum.  Þetta endaði með því að rannsóknarnefnd var skipuð til að fara ofan í saumanna á málinu.  Ég vil hiklaust halda því fram að hér í samfélaginu eru einstaklingar sem hafa verið svíptir sjálfræði af litlu jafnvel engu tilefni og sitja eftir með sárt ennið.  Sjálfræðissviptingar þarf að taka sérstaklega fyrir og skoða ofan í kjölin því það er mjög auðvelt að fá einstakling sviptan sjálfræði það þarf ekki nema einn siðblindan einstakling til að fá annan sviptan sjálfræði og nauðungarvistaðan,  Hrannar hjá Geðhjálp hafði lög að mæla.  Geðsvið og velferðarsvið þurfa að sýna meiri fagmennsku og ábyrgð en að þau varpi allri ábyrgð í alvarlegum málum frá sér.  Hlekkurinn sem sárlega vantar í keðjuna til að taka á málum er umboðsmaður sjúklinga.