Sumarfrí og sjálfsvígshætta

Samkvæmt dagatalinu og birtunni er hásumar á landinu bláa, fólk skipuleggur sumarfríið með gleði í hjarta og sól í sinni.  Það skal skroppið í sumarbústað eða jafnvel til útlanda og farið í miðbæjarferðir til að sýna sig og sjá aðra,  ekki má heldur gleyma að grilla og skreppa í sund.  Það er nóg að gera hjá mörgum á þessum bjarta árstíma þegar langþráð sumarfríið rennur upp.  Húllumhæið og gleðin yfir sumarfríinu nær ekki til allra þótt allir ,,eigi´´ að vera hressir og kátir.  Það sagði mér kona sem er sjálfboðaliði hjá Rauða krossinum að sjálfsvíg væru algengust yfir sumarmánuðina,  ég hafði alltaf haldið að sjálfsvíg væru algengust í skammdeginu en það reynist ekki vera.  Sumarið er greinilega mörgum erfitt þegar hressileikinn er hvað mestur,  hvað veldur?.  Hvers vegna er sumarið svona erfitt að einmanaleiki, depurð, þunglyndi sækir svona á fólk að það grípur til þeirra örþrifaráða að binda enda á líf sitt?  Sjúkdómar, erfiðleikar og vandamál fara ekki í sumarfrí þótt gleðin og hressleikinn sé ríkjandi á þessum bjarta árstíma.  Mér þykir líklegt að fólk sem á við erfiðleika að stríða verði enn daprara þegar sumarhamingjan geislar.  Þessir einstaklingar geta þá ekki samsamað sig allri gleðinni sem er ríkjandi, erfiðleikarnir verða þá meira áberandi og sligar fólk að lokum þegar björt sumarnóttin ríkir.  Í fréttum var að einni geðdeild var lokað í sumar þegar alvarlegasta vandamálið er hvað stærst,  er yfirvöldum ókunnugt um að toppurinn á sjálfsvígum er yfir sumartímann?.  Ég sé ekki heldur að fjölmiðlar haldi á lofti fréttum um aukna tíðni sjálsvíga yfir sumartímann,  hvers vegna er ekki meira um auglýsingar og fréttir um hvatningu til fólks um að hringja í hjálparlínur?.  Yfirvöld eru gagnrýniverð fyrir að sjá ekki til þess að halda geðdeildum opnum árið um kring,  sé tekið mið af sjálfsvígshættunni yfir sumartímann þá ber yfirvöldum að veita auknu fé í geðsviðið en ekki loka deildum.  Það myndi heyrast hljóð úr horni ef slysadeildinni yrði lokað yfir há annatíma.  Málið snýst um mannslífin á geðsviðinu ekki síður en á slysadeild að loka geðdeild yfir sumartímann er furðuleg ákvörðun og lýsir vanþekkingu og skilningsleysi á stöðu mála. Það dettur engum í hug að segja við fólk ,,slasið ykkur ekki í júlí því slysadeildin er lokuð‘‘  Slysin gera ekki boð á undan sér og geðsjúkdómar fara ekki í sumarfrí.  Yfirvöld þurfa að kynna sér betur eðli geðsjúkdóma og taka mið að aukinni sjálfsvígshættu áður en geðdeildum er lokað á anna tíma. 

Geðlæknir - Sálfræðingur

Margir setja samasem merki milli geðlækna og sálfræðinga og vissulega skarast þessi tvö fagsvið, þessir tveir hópar vinna með einstaklinga sem eiga við samskonar vandamál að glíma. Þessar tvær fagstéttir beita í grundvallaratriðum ólíkri meðferð gagnvart skjólstæðingum. Geðlæknar eru með almenna læknisfræði sem grunnmenntun, þar er einblínt á líkamlega sjúkdóma og meðferð einkennist af lyfjameðferð. Geðlæknar eru með langt nám á þessu sviði þegar þeir fara í sérnám. Með þennan bakgrunn má skilja hvers vegna geðlæknar eru fljótir að grípa alltaf til lyfja. Grunnhugmyndin á bak við nám sálfræðinga er að maðurinn er samansettur af bæði líkama og sál. Hugmyndafræðin um manninn sem býr að baki vinnu þessara tveggja faghópa er gerólík þótt viðfangsefnið sé það sama. Sálfræðingar beita t.d. samtalsmeðferð sem felst í að skoða atferli þar sem er reynt er að komast að rótum vandans. Þetta er viðurkennd og árangursrík meðferð við ákveðin hóp skjólstæðinga sem hefur það umfram lyfjameðferð að taka á rótum vandans, tekur á orsökum en ekki afleiðingum. Það er ekki sama hvort er leitað til sálfræðings eða geðlæknis á stofu úti í bæ. Það er undarlegt, mjög slæmt og kemur í veg fyrir að fólk geti valið sér meðferðarform. Þjónusta geðlækna á stofu er niðurgreidd en ekki þjónusta sálfræðings á stofu. Með þessu er verið að beina fólki sérstaklega til geðlæknis og þá einnig í rándýra lyfjameðferð, þegar samtalsmeðferð sálfræðings hefði ein og sér geta dugað. Vissulega þarf stundum að gefa lyf en það má einnig í mörgum tilfellum beita samtalsmeðferð með góðum árangri. Geðlæknar eru of uppteknir við að líta á fólk eingöngu sem líkamlegt viðfangsefni, gleyma sálinni og gefa lyf í tíma og ótíma. Yfirvöld eru gagnrýniverð fyrir að greiða eingöngu niður þjónustu geðlækna en ekki sálfræðinga. Það er oft talað um dýrt heilbrigðiskerfi og til að lækka kostnað er skorið niður á ýmsum sviðum. Ég spyr hvers vegna er ekki greidd niður þjónusta sálfræðinga eins og geðlækna? Við að greiða niður þjónusta sálfræðinga þá má spara háar fjárhæðir sem kemur á móti niðurgreiðslunni. Ég hef þá trú að það sé litlu dýrara fyrir kerfið að greiða niður sálfræðiþjónustu sálfræðinga heldur en að greiða ekki niður þjónustua. Fyrir utan hvað er óeðlilegt að taka lyf þegar má komast hjá því með annari meðferð. Það er grundvallarmunur munur á því að taka á orsökum eða afleiðingum og það eiga allir að geta valið það meðferðarform sem hentar hverjum og einum.

Líðan og lyfjagjafir

Fyrir nokkrum dögum spurði sérfræðingur mig um líðan og lyfjagjafir sem ég er neydd til að gangast undir þegar ég er svipt sjálfræði.  Lyfjum fylgja oft aukaverkanir svo það ber að fara varlega þegar lyf eru annars vegar, stundum er betra heima setið en af stað farið.  Ég var svipt sjálfræði til að neyða mig í sprautumeðferð á tveggja vikna fresti um tíma.  Lyfið heitir  ,,Risberdal´´ aukaverkanir eru þekktar og ég held algengar af lyfinu.  Aukaverkanirnar bætast við ólýsanlegt álag af sviptingunni sjálfri og öllu því ofbeldisfulla ferli sem fylgir sjálfræðissviptingu og nauðungarvistun.  Það fylgir því einnig mikið álag og streita að vera neydd í sprautur á tveggja vikna fresti um tíma.  Aukaverkanir sem ég þurfti að berjast gegn eru með þeim hætti að ég þurfti að vera mjög vakandi og meðvituð í að vinna eins og hægt er gegn aukaverkunum.  Ég þurfti að reyna að vera virk, stunda mína vinnu og lifa þokkalega lifandi lífi.  Það er mjög erfitt á tímabilum að berjast gegn erfiðum aukaverkunum.  Áberandi aukaverkanir sem hafa mikil áhrif á daglega líðan eru eirðarleysi, einbeitingarskortur, leti og munnþurrkur.  Það þarf að vera í stöðugu átaki við að berjast gegn framangreindum aukaverkunum, ef maður vill standa sig eðlilega í hversdagsleikanum.  Það er t.d. erfitt að standa sig í vinnu þegar leti og einbeitingarskortur hrjáir mann.  Þegar ég tala um framgreindar aukaverkanir þá á ég við að þessar aukaverkanir hrjá mann allar vökustundir.  Líf manns litast allt af aukaverkunum í viðbót við að vera að takast á við leiðinda viðbrögð frá mörgum í umhverfinu.  Það er helst að nefna fordóma sem felast í hunsun og útskúfun og fleiri þætti sem tengjast fordómum.  Það þarf stöðuga vinnu með sjálfa sig ef á að takast á við aukaverkanirnar og lifa þokkalega lifandi lífi.  Það er öflug leið að gera fólk að öryrkjum að neyða það til að vera á  ,,Risberdal´´.  Aukaverkanir eru það miklar og erfiðar að margir eiga örugglega erfitt með að lifa eðlilegu virku lífi.  Lyf gera oft kraftaverk en það er líka mjög varasamt að hafa oftrú á lyfjum.  Það þarf alltaf að hafa í huga hvort betra er að sleppa því að taka lyf vegna aukaverkanna sem geta fylgt lyfjatökunni.  Aukaverkanir af  ,,Risberdal´´  eru miklar og erfiðar þannig virkaði það á mig og ég er viss um að margir eru öryrkjar vegna inntöku á  ,,Risberdal´´  Margir læknar hafa oftrú á lyfjum og eru ekki í rónni nema vita að fólk taki lyf við öllu.  Það er ekki verjandi fyrir narga að taka ,,Risberdal´´ vegna aukaverkanna.  Það má spara gífurlega háar fjárhæðir ef sálfræðiþjónusta yrði niðurgreidd og einhverjir færu í atferlismeðferð eða samtalsmeðferð  í stað þess að taka  ,,Risberdal´´.  Lyfið er allt niðurgreitt en mér var sagt að hver sprauta kosti 40.000.  það eru margir sem gætu nýtt sér sálfræðiþjónustu í stað þess að taka lyfið og þeir yrðu virkari á vinnumarkað og í einkalífi.  Ég get líka sagt frá því að mér var sagt að geðlæknar sögðu aðstandendum mínum ekkert frá mögulegum aukaverkunum,  Það er ábyrgðarleysi og freklega gengið á mannréttindi mín.  Það er sannarlega stundum betur heima setið en af stað farið.

Búseta fólks með geðraskanir

Fyrir nýliðna helgi var stöð 2 með athyglisverða frétt um búsetumál geðfatlaðs fólks sem hefur lokið meðferð.  Það var sagt frá einstaklingum sem búa jafnvel mánuðum saman á geðdeild þótt meðferð sé lokið.  Það er ótrúlegt að þessi staða geti komið upp í okkar velferðarkerfi í nútímanum.  Hver skyldi kostnaðurinn vera á sólarhring? Eitthundrað þúsund krónur á sólarhring eða þrjár milljónir á mánuði fyrir hvern einstakling.  Kostnaðurinn á mánuði er hrikalegur, fyrir utan hvað það hefur slæm áhrif á einstaklinganna að búa á geðdeild mánuðum saman eftir að meðferð lýkur.  Þetta er lang dýrasta lausnin sem hægt er að finna enda má taka til samanburðar leigu á tveggja herbergja íbúð á mánuði.  Það má leigja tveggja herbergja íbúð fyrir 150.000 á mánuði eða einbýlishús á 300.000-400-.000 á mánuði.  Þrír einstaklingar geta búið saman í einbýlishúsi, við það sparast 2,6 milljónir á mánuð,  það er alltaf verið að tala um sparnað og að það sé til lítið af peningum. Á þessu sviði má spara milljónir á mánuði öllum til hagsbóta.  En hvernig má það vera að starfsfólk á geðsjúkrahúsi lætur það koma fyrir að fólk búi á sjúkrahúsinu eftir að meðferð lýkur?.  Það getur ekki verið erfitt að sannfæra yfirvöld um betri lausnir sem að auki eru margfalt ódýrari.  Hér er enn ein brotalömin á kerfinu þegar kemur að málefnum geðfatlaðra, þeir búa jafnvel inni á sjúkrahúsi eftir að meðferð lýkur.  Ég velti mikið fyrir mér hvers vegna þær stéttir sem vinna með geðfatlaða standa sig ekki betur en raun ber vitni í réttinda baráttunni fyrir skjólstæðinganna?.  Það er alltaf að koma betur í ljós hvað þessi málaflokkur er í algerlega óviðunnandi horfi.  Þeir sem eiga við geðraskanir að stríða eru ekki í stakk búnir til að berjast fyrir réttindum sínum.  Það eru fagstéttirnar sem hafa það hlutverk með höndum að sjá til þess að málefnið sé í viðunnandi horfi.  Það er alltaf að koma betur í ljós hvað það vantar mikið umboðsmann sjúklinga, fyrst hægt er að borga þrjár milljónir á mánuði fyrir búsetu eins einstaklings, þá er hægt að ráða umboðsmann sjúklinga.  Það myndi gera mikið fyrir geðfatlaða og bæta réttarstöðu þeirra.

Ofbeldi á geðdeild

Í   s.l. viku fór ég á fyrirlestur sem bar yfirskriftina  ,,ofbeldi á geðdeild´´   fyrirlesarinn er verkefnastjóri á geðdeildinni við Hringbraut.  En fyrst vil ég ræða upplýsingar frá fundarstjóra,  þar kom fram að 7.5% ofbeldisglæpa má rekja til einstaklinga sem eiga við geðraskanir að stríða.  Þessar tölulegu staðreyndir staðfesta að fólk með geðraskanir er lítið meira ofbeldishneigt en aðrir hópar eða einstaklingar í samfélaginu.  Þetta staðfestist í þeirri tölfræðilegu staðreynd að 25% einstaklinga eiga við geðraskanir að stríða á hverjum tíma.  Það er líka athyglisvert að allir fara í gegnum sálræn erfiðleikatímabil um ævina.  Það liggur ljóst fyrir hverjir eru alvarlega veikir, en það er oft huglægt þegar um vægari tilfelli er að ræða.  Þá vaknar spurning um hvort starfsfólk á geðdeild beiti ólíkum aðferðum við sjúklinganna á deildunum.  Svarið er ekki afdráttarlaust já eins og það ætti að vera, það veit ég af reynslu.  Það má vera að vinnubrögðin hafi breyst eftir að nýja bráðageðdeildin tók til starfa.  En fyrirlesarinn sagði frá tölfræðilegum staðreyndum um ofbeldi á geðdeild.  Lang oftast eru það fáir og sömu einstaklingarnir sem hafa tilhneiingu til ofbeldis hegðunar. Langflestir sjúklingar sýna aldrei af sér ofbeldisfulla hegðun svo óróleikinn stafat af sömu og fáu einstaklingunum.  Það er mikilvægt að hafa þetta í huga því vanþekking á málefninu magnar upp ranghugmyndir og fordóma í garð einstaklinga með geðraskanir.  Fyrirlesarinn talaði einnig um varnarteymi sem er starfandi á geðdeildinni, hlutverk þess er að bregðast við þegar sjúklingur sýnir af sér ofbeldi. Það er þörf fyrir varnarteymi en það er mjög vand með farið að meta hvenær er þörf fyrir varnarteymið.  Það kom fram að eftir að nýja bráðageðdeildin tók til starfa er mun minni þörf fyrir varnarteymið,  Hvers vegna?.  Svarið er augljóst, það eru nútímalegri vinnubrögð viðhöfð á nýju bráðageðdeildinni    og árangursríkari.  Þessi nýju vinnubrögð felast í að gefa sjúklingum meiri tíma, setjast niður með fólkinu, tala við það og virða það eins og manneskjur.  Þessi nútímalegu vinnubrögð vantar á eldri deildarnar, það er ástæðan fyrir því að það er núna minni þörf fyrir varnarteymi eftir að bráðageðdeildin tók til starfa.  Það vakti athygli mína að fyrirlesarinn talaði um gamla daga fyrir árið 2008 á geðsviðinu, það eru hlutir sem koma á óvart enn í dag.  Eins og hvers vegna eru sprautur og lyf ennþá svona ríkjandi þáttur í meðferð enn í dag?  Hvers vegna eru sálfræðingar ekki fleiri að vinna á geðdeild með virka atferlismeðferð í gangi? Það er viðurkennd og árangursrík aðferð og oft varanlegri en skammt´malausnin sem felst oft í lyfjameðferð.  Með lyfjum er verið að sláá afleiðingar en með atferlismeðferð er verið að taka á rótum vandans eða orsökum.  Hvers vegna er sumt starfsfólk á geðdeild enn í dag í hvítum sloppum í stað þess að vera með nafnspjald.  Hvers vegna fær fólk inni á geðdeild ekki að velja að milli atferlismeðferðar og lyfjameðferðar?.  Ég er mjög undrandi á hve starfið er á margan hátt á eftir tímanum á gömlu deildunum, nýja bráðageðdeildinn virðist viðhafa nútímalegri vinnubrögð.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              

Sjálfræðissviptingar og feluleikur aðstandenda

Í þessum pistli vil ég greina frá feluleiknum sem fer í gang þegar stendur til að svipta einstakling sjálfræði.  Aðstandendur (mínir) gerðu allt til að byggja upp algera þögn þegar þeir voru að undirbúa sjálfræðissviptingu og geðdeildardvöl.

Það var í eitt skiptið (vorið 2007) haft samband við minn yfirmann á vinnustað og yfirmaðurinn bannaði samstarfsfólki mínu að tala við mig.  Vinnufélagar mínir brugðust reiðir við og einn vildi að málið yrði rannsakað og opinberað.  Það er mjög óeðlilegt að stunda þennan feluleik og tala ekkert við þann sem stendur til að svipta sjálfræði áður en gripið er til aðgerða.  Þessi óeðlilegi feluleikur kallar á óábyrga framkomu af hálfu aðstandenda.  Við þessar aðstæður á fórnarlambið enga möguleika á að verja sig á meðan aðstandendur geta borið á borð hvaða vitleysu sem er.  Læknir gerir nákvæmlega engar kröfur á aðstandanda.

Læknirinn tekur fullan þátt í þessari svívirðulegu meðferð aðstandanda og hunsar á allan hátt vörn fórnarlambsins.  Hér er enn ein alvarleg brotalömin á kerfinu þegar kemur að réttindum fórnarlambsins í mjög alvarlegu máli.  Aðstandandi er verndaður í bak og fyrir og þarf ekki undir neinum kringumstæðum að standa ábyrgur gjörða sinna. Það er ekkert spáð í aðstæður, líðan, ástæður eða aðra óeðlilega þætti sem kunna að ráða þessum óeðlilegu gjörðum aðstandenda.  Þögnin í kringum fórnarlambið er tekin gild sama hvaða ósannindi eða vitleysu aðstandandi ber á borð.  Meira að segja hámenntaður læknir setur ekki spurningamerki við aðstandanda, þótt fórnarlambið sé í meira en fullri vinnu og allt gangi vel.  Læknirinn setur ekki heldur spurningamerki við aðstandanda þótt aðstandandinn vilji að þögnin ráði ríkjum og ekkert sé talað við fórnarlambið áður en gripið er til svona hrikalega harkalegra aðgerða.  Læknirinn hugsar ekkert um réttindi fórnarlambsins eða ábyrgð og skyldur aðstandanda.

 

Þessi óábyrgi og magnaði feluleikur og þögnin er vægt til orða tekið óeðlilegur og frumstæður og minnir óneytanlega á eðli dýra.  Dýrin læðast að bráð sinni áður en sverfur til stáls, það sama gildir um þögnina og feluleikinn sem læknar taka fullan þátt í.  Ég hafði ekkert um málið segja fyrr en allt sjálfræðissviptingarferlið var um garð gengið.  Hvers vegna? Jú það voru óeðlilegar ástæður að baki svo það varð að þagga niður í mér með þögninni, sannleikurinn mátti ekki koma í ljós.  Það nægir aðstandendum að vera nógu óábyrgir og segja nógu svæsin ósannindi og fara í leiðinni fram á algera þögn og feluleik.  Með þessari tryggu aðferð er björninn unninn og öll vopn eru slegin úr höndum fórnarlambsins.  Aðstandandinn nær fram vilja sínum og óeðlilegum þörfum er fullnægt með aðstoð grunnhyggna lækna.  Endurtekið hef ég verið tekin framangreindum hrikalegum tökum, enda þarfnast allt mitt mál rannsóknar.

Sjálfræðissvipting og aðstandendur

Í þessum pistli vil ég fara lauslega ofan í þær aðstæður sem geta verið til staðar þegar einstaklingur er nauðungarvistaður og sviptur sjálfræði. Aðstæður þeirra aðstandenda sem taka þátt í að fá einstakling sviptan sjálfræði geta verið með margvíslegum hætti. Mín reynsla er sú að því er tekið algerlega gagnrýnislaust og athugasemdarlaust sem aðstandandi segir, sama hvernig eða undir hvaða kringumstæðum málið er tilkomið. Það eru ekkert kannaðar aðstæður eða bakgrunnur aðstandenda og að sama skapi er ekkert hlustað á þann sem á að svipta sjálfræði, ég tala af reynslu. Það þykir meira að segja sjálfsagt að fara að vilja rúmlega tvtugs aðstandenda, sem er ekki komin með neinn andlegan þroska til að taka svo alvarlega og afdrifarika ákvörðun sem sjálfræðissvipting er. Ungt fólk á milli tvítugs og þrítugs er komið með takmarkaðan þroska og ég held að ég geti fullyrt að sárafáir á þrítugsaldri eru komnir með þann þroska sem þarf til að skilja hve alvarlegt ferli sjálfræðissvipting er. Ég get einnig sagt frá því að aðstandandi sem er búin að slíta öll tengsl getur þrátt fyrir það látið svipta sjálfræði, það er mín reynsla. Aðstandenda er tekið sem heilagri kýr og allt tekið trúanlegt sem aðstandandi segir, það er sama þótt sá sem stendur til að svipta sjálfræði reyni að leiðrétta ósannindi, það er ekkert hlustað. Einstaklingurinn er algerlega réttindalaus og jafnvel þótt hann sé í fullri vinnu og allt gangi vel þá skiptir það ekki máli. Aðstandandi getur verið veikur, einangraður, reiður, bitur, þunglyndur, í hefndarhug eða sambandsslit t.d. og fleiri annarlegir þættir geta verið að baki sögu aðstandanda. Það er ekkert spáð í aðstæður aðstandenda, það getur hver sem er borið hvað sem er á borð og því er tekið sem heilögum sannleika. Sá sjálfræðissvipti er algert fórnarlamb óábyrgs, ófaglegs og miskunnar laus kerfis sem eingöngu horfir á málin út frá aðstandenda. Skiptir engu máli aldur, þroski, líðan, sambandsslit t.d.eða aðrar óeðlilegar aðstæður sem kunna að vera til staðar. Ég vil einnig segja frá því að aðstandandi sagði mér að geðlæknar hefðu sagt að með sjálfræðissviptingu væri ég skyldug til að taka lyf að öðru leyti myndi ekkert breytast. Aðstandandinn gleypti við þessari vitleysu frá sérfræðingunum og lét svipta mig sjálfræði. Það er algert ábyrgðarleysi af geðlæknum og makalaust ófaglegt að gera aðstandendum ekki skyra grein fyrir hve alvarleg og afdrifarík sjálfræðissvipting er. Viðkomandi aðstandandi er mjög leiður yfir að hafa tekið þátt í að svipta sjálfræði eftir að hann kynnti sér hvaða afleiðingar það hefur að svipta sjálfræði. Geðlæknar eru að reyna að hjálpa fólki en leggja þá á einstaklinganna gífurlega þungar byrgðar, andlegt álag og streitu til langs tíma sem fylgir dómi og sjálfræðissviptingu. Geðlæknar eru á vissan hátt að leggja líf einstaklinga í rúst með sjalfræðissviptingu í stað þess að hjálpa. Þeir gera sér greinilega enga grein fyrir þeim miklu og erfiðu sálrænu áhrifum sem svona gróf, víðtæk og miskunnarlaus aðgerð hefur á einstaklinga. Í ofanálag þegja geðlæknar þunnu hljóði og gera aðstandendum enga grein fyrir hve afleiðingarnar af sjálfræðissviptingu eru miklar og alvarlegar. Breyting er lífsnauðsynleg, það mega ekki fleiri einstaklingar verða fórnarlömb þessa ofbeldisfulla miskunnarlausa og gamaldags kerfis sem geðlæknar starfa eftir á því herrans ári 2014.

Sjálfræðissviptingar og lögráðamenn.

Um miðjan maí birtist frétt á stöð 2 sem fjallaði um ábyrgð og skyldur lögráðamanna.  Þegar ég hef verið svipt sjálfræði þá hafa lögfræðingar verið skipaðir lögráðamenn mínir.  Það er skemmst frá því að segja að lögráðamaður hefur aldrei haft samband við mig en ég hef einu sinni hringt í lögráðamann.  Samkvæmt minni reynslu þá hafa lögráðamenn engu hlutverki að gegna en þiggja sjálfsagt einhverja greiðslu fyrir hlutverkið.  Þessi dæmi um að skipa sjálfræðissviptum einstaklingum lögráðamenn sem gegna nákvæmlega engu hlutverki, er enn eitt dæmið um hve margt er ómarkvisst og handahófskennt þegar kemur að málefnum fólks sem hefur verið nauðungarvistað og sjálfræðisvipt.  Það er ljóst að það þarf að endurskoða allt er við kemur lögráðamönnum.  Enn og aftur velti ég fyrir mér hlutverki geðlækna þegar kemur að ábyrgðum og skyldum lögráðamanna.  Geðlæknar eru sú stétt sem hefur með sjálfræðissvipta einstaklinga að gera.  Maður veltir óneitanlega fyrir sér hvar fagfélag geðlækna er statt þegar kemur að málefnum sjálfræðissviptra einstaklinga.  Það er einnig tilefni til að gagnrýna harðlega afstöðu yfirvalda þegar kemur að málefnum þeirra sem hafa verið sviptir sjálfræði.  Ábyrgðar og afskiptaleysi er einkennandi fyrir málefnið og þróun til framfara er sáralítil.  Framangreindir aðilar þ.e. geðlæknar og yfirvöld taka á sjálfræðissviptum einstaklingum eins og stórglæpamönnum.  Láta lögreglu í fullum skrúða handtaka einstaklinginn og geðlæknar fara með hann fyrir dómstóla og fá einstaklinganna dæmda.  Þetta er hrikalega gróf meðferð og gífurlega mikið andlegt álag og streita fylgir í kjölfarið til langs tíma.  Í framhaldinu eru skipaðir lögráðamenn sem hafa nákvæmlega engu hlutverki að gegna,  ég tala af reynslu.  Staðan er skelfilega slæm og gamaldags og það sætir mikilli furðu að staðan skuli vera svona ófagleg, gróf og ómanneskjuleg í okkar velferðarsamfélagi í dag.  Þetta lögráðamannakerfi er tilgangslaust með öllu eins og það er í dag, en er samt í takt við allar þær brotalamir sem sjálfræðissviptir einstaklingar búa við.  Virðingarleysið er algert sem felst í orðunum ,,sjálfræðissviptur ,,  og  ,,lögráðamaður,, .  Þessi tvö orð undirstrika víðtækan réttindamissi og hafa slæm áhrif á einstaklinganna.  Það er skelfileg tilfinning og ólýsanlegt álag að vera sviptur rétti til að ráða sér sjálfur og lifa sem ábyrgur fullorðin einstaklingur.  Það er ekki bara sjálfsagt réttlætismál að farið verði ofan í saumanna á öllu ferlinu er tengist sjálfræðissviptingu.  Heldur er það nauðsynlegt mannréttindamál fyri stóran hóp af fólki að öllu ferlinu verði breytt og þá hugað að virðingu, reisn og mannréttindum viðkomandi.  Bæði geðlæknar og yfirvöld verða að fara að sýna meiri virðingu og horfast í augu við miklar brotalamir í öllu er viðkemur sjálfræðissviptingu.  Aðgát skal höfð í nærveru sálar.

Vinagreiðar í læknastétt

Í þessari grein vil ég gera að umtalsefni tengsl milli lækna sem veldur  óeðlilegri aðkomu að málum með afdrifaríkum afleiðingum til fjölda ára.  Mitt mál er tilkomið með sérstökum hætti þ.e. vegna fjölskylduerja og í kjölfarið óeðlileg tengsl milli vinkvenna, önnur hjartalæknir  (systurdóttir mín) og vinkona hennar er geðlæknir.  Fjölskylduerjurnar voru til margra ára með þeim hætti að hinir og þessir í systkinahópnum töluðust ekki við og voru sambandsslit algeng í hópnum.  Ég var ekki í neinu sambandi við eina systur mína og allir voru að setja út á næsta systkini.  Þessi systir mín og hjartalæknirinn dóttir hennar töluðu við vinkonu systurdóttur minnar (geðlækninn) og saman bjuggu þær til ,,geðveiki‘‘  á mig til að ná sér niður á mér .  Læknaskýrslur vinkonunnar eru með þvílíkum eindæmum og eins og lögfræðingur sagði  þær einkennast allar af fjölskylduerjum enda var það halfs ars barátta að fá skýrslurnar afhentar.  Ég gef ykkur seinna innsýn í skýrslurnar en hér er það tvennt sem vekur furðu og gefur tilefni til að skrifa um.  Í fyrsta lagi eru það óeðlileg tengsl milli lækna þ.e. systurdóttir mín hjartalæknir og vinkona hennar geðlæknir sem ég var í klónum á til fjölda ára.  Í öðru lagi eru það deilurnar í fjölskyldunni sem vekja athygli og hvernig ,,geðveiki´´ mín er sprottin upp úr sambandsslitum og alvarlegum fjölskylduerjum.  Það er óeðlilegt að systurdóttir sem situr hinum megin við borðið í fjölskylduerjum fari með málið og að ég sé föst í klóm vinkonu hennar í mörg ár sem er geðlæknir.  Hér er ekkert sem getur talist eðlilegt eða hlutlaust á ferð, ég var eins og fangi í klónum á vinkonunni.  Ég hef skoðað siðareglur lækna og þar er tekið fram að læknar eigi að varast að taka mál þegar um of náin tengsl eru að ræða.  Það er verið að reyna í siðareglunum að fyrirbyggja vinargreiða sem geta leitt til óeðlilegrar málsmeðferðar eins og kemur fram í framangreindu máli.  Vinkonurnar eru líklega búnar að þverbrjóta siðareglur lækna með skelfilegum og langvinnum afleiðingum fyrir mig.  Læknamafía er óviðkunnanlegt orð sem hefur verið notað til fjölda ára um lækna þegar þeir standa saman, það má sannanlega merkja læknamafíu vinkvennanna að baki framangreindu máli.  Málið er skelfilega gróft,  fagmennska og hlutleysi er ekki til og tengslin óeðlileg.  Ég talaði bæði við hlutlausan geðlækni og sálfræðing úti í bæ, þau sögðu bæði að tengslin væru óeðlileg og að málið stæðist ekki, þau sögðu að ég ætti að kæra málið og sannanlega stendur til að fara lengra með málið.  Öll seinni meðferð byggir mikið að fyrstu árunun og fyrstu skýrslunum sem eru tilkomnar með mjög óeðlilegum hætti eins og hér kemur fram.  Ég hef að þessum sökum aldrei fengið hlutlausa meðferð og mat sem byggir á faglegum forsendum.  Vinagreiðin milli vinkvennanna hefur reynst mér skelfilega dýrkeyptur og það sem meira er þá á maður litla möguleika í stöðunni.  Maður getur aldrei verið annað en tapari þegar læknar taka sig saman.  Ég er að kanna leiðir til að kæra málið allt enga hef ég aldrei notið rettlætis vegna vinargreiða milli lækna.

Fordómar

Í  þessum pistli vil ég greina frá fordómum  sem eru ríkjandi í garð þeirra sem eiga við geðraskanir að stríða eða hafa verið á geðdeild.  Fordómar eru afleiðing af þekkingarskorti á málefnum geðfatlaðra.  Það er vel þekkt að einstaklingur með geðraskanir einangrar sig oft frá samfélaginu og á móti setur samfélagið einstaklinginn út í horn vegna fordóma.  Fordómar eru oft á báða bóga sem gerir stöðu þess með geðraskanir erfiðari að takast á við.  Á meðan geðsviðið er jafn falin heimur og raun ber vitni þá verða fordómar til staðar.  Það er mikilvægt að fólk með sérstaka reynslu opinberi reynslu sína m.a. til að reyna að vinna á ríkjandi fordómum.  Ég bý að sérstakri reynslu og finnst það skylda mín að gera það sem ég get til að mín reynsla komi sem flestum til góða ef það auðveldar einhverjum að koma ut úr skápnum ef svo má segja.  Ég vona einnig að reynsla mín nýtist fjöldanum á þann hátt að fordómar minnki í garð geðfatlaðra og allra sem búa að sérstakri reynslu.  Þeir sem á einhvern hátt skera sig frá fjölldanum verða gjarnan fyrir fordómum.  Fordómar eru frumstæðar þarfir sem einstaklingar þróa með sér. Það sést best þegar atferli dýra er skoðað þá kemur í ljós að dýrin hafna gjarnan afkvæmum og þeim sem skera sig frá fjöldanu.  Ég hef orðið vör við fordóma í minn garð,  það lýsir sér með hunsun og sumir ganga framhjá mér og láta sem þeir þekki mig ekki.  Ég hef einnig verið sjálfri mér verst á tímabilum með því að ganga með veggjum og óttast fordóma.  Ég hef líka hitt fólk sem eru þroskaðir einstaklingar og eiga ekki til snefil af fordómum.  Fjöldinn þarf að hafa í huga að það lenda allir í sálarkreppu um ævina og mjög margir oftar en einu sinni.  Tuttugu og fimm prósent fólks eiga í sálarkreppu hverju sinni en það eru bara þeir sem enda hjá sérfræðingum sem verða fyrir fordómum.  Fjöldinn forðast að fara til sérfræðinga og er ég þess fullviss að á bakvið eru fordómar sem eru orsökin.  Umræðuna um algengi geðraskanna og almennt um geðsjúkdóma þarf að opna upp á gátt og halda opinni.  Það myndi hafa mikil og jákvæð áhrif,  smá saman færu fordómar minnkandi og fleiri myndu leita sér aðstoðar hjá sérfræðingum.  Það er jafn sjálfsagt að leita sér aðstoðar vegna sálarkreppu og að fara á heilsugæsluna vegna magakveisu.  Það er sorglegt að hugsa til þess hve margir einstaklingar ganga um götur og líður illa en leita sér ekki aðstoðar vegna fordóma.  Verstir allra fordóma eru eigin fordómar, þeir naga einstaklinganna innanfrá og auka enn frekar á vanlíðan þeirra. Margir velja frekar að eiga í sálarangist frekar en að leita sér aðstoðar vegna bæði eigin og annarra fordóma.  Fordómar eru verstu dómarnir sem fólk hneppir sjálfa sig og aðra í, þeir eru líkir illskeyttum sjúkdómi sem fer illa með alla.