Sjálfræðissvipting og aðstandendur

Í þessum pistli vil ég fara lauslega ofan í þær aðstæður sem geta verið til staðar þegar einstaklingur er nauðungarvistaður og sviptur sjálfræði. Aðstæður þeirra aðstandenda sem taka þátt í að fá einstakling sviptan sjálfræði geta verið með margvíslegum hætti. Mín reynsla er sú að því er tekið algerlega gagnrýnislaust og athugasemdarlaust sem aðstandandi segir, sama hvernig eða undir hvaða kringumstæðum málið er tilkomið. Það eru ekkert kannaðar aðstæður eða bakgrunnur aðstandenda og að sama skapi er ekkert hlustað á þann sem á að svipta sjálfræði, ég tala af reynslu. Það þykir meira að segja sjálfsagt að fara að vilja rúmlega tvtugs aðstandenda, sem er ekki komin með neinn andlegan þroska til að taka svo alvarlega og afdrifarika ákvörðun sem sjálfræðissvipting er. Ungt fólk á milli tvítugs og þrítugs er komið með takmarkaðan þroska og ég held að ég geti fullyrt að sárafáir á þrítugsaldri eru komnir með þann þroska sem þarf til að skilja hve alvarlegt ferli sjálfræðissvipting er. Ég get einnig sagt frá því að aðstandandi sem er búin að slíta öll tengsl getur þrátt fyrir það látið svipta sjálfræði, það er mín reynsla. Aðstandenda er tekið sem heilagri kýr og allt tekið trúanlegt sem aðstandandi segir, það er sama þótt sá sem stendur til að svipta sjálfræði reyni að leiðrétta ósannindi, það er ekkert hlustað. Einstaklingurinn er algerlega réttindalaus og jafnvel þótt hann sé í fullri vinnu og allt gangi vel þá skiptir það ekki máli. Aðstandandi getur verið veikur, einangraður, reiður, bitur, þunglyndur, í hefndarhug eða sambandsslit t.d. og fleiri annarlegir þættir geta verið að baki sögu aðstandanda. Það er ekkert spáð í aðstæður aðstandenda, það getur hver sem er borið hvað sem er á borð og því er tekið sem heilögum sannleika. Sá sjálfræðissvipti er algert fórnarlamb óábyrgs, ófaglegs og miskunnar laus kerfis sem eingöngu horfir á málin út frá aðstandenda. Skiptir engu máli aldur, þroski, líðan, sambandsslit t.d.eða aðrar óeðlilegar aðstæður sem kunna að vera til staðar. Ég vil einnig segja frá því að aðstandandi sagði mér að geðlæknar hefðu sagt að með sjálfræðissviptingu væri ég skyldug til að taka lyf að öðru leyti myndi ekkert breytast. Aðstandandinn gleypti við þessari vitleysu frá sérfræðingunum og lét svipta mig sjálfræði. Það er algert ábyrgðarleysi af geðlæknum og makalaust ófaglegt að gera aðstandendum ekki skyra grein fyrir hve alvarleg og afdrifarík sjálfræðissvipting er. Viðkomandi aðstandandi er mjög leiður yfir að hafa tekið þátt í að svipta sjálfræði eftir að hann kynnti sér hvaða afleiðingar það hefur að svipta sjálfræði. Geðlæknar eru að reyna að hjálpa fólki en leggja þá á einstaklinganna gífurlega þungar byrgðar, andlegt álag og streitu til langs tíma sem fylgir dómi og sjálfræðissviptingu. Geðlæknar eru á vissan hátt að leggja líf einstaklinga í rúst með sjalfræðissviptingu í stað þess að hjálpa. Þeir gera sér greinilega enga grein fyrir þeim miklu og erfiðu sálrænu áhrifum sem svona gróf, víðtæk og miskunnarlaus aðgerð hefur á einstaklinga. Í ofanálag þegja geðlæknar þunnu hljóði og gera aðstandendum enga grein fyrir hve afleiðingarnar af sjálfræðissviptingu eru miklar og alvarlegar. Breyting er lífsnauðsynleg, það mega ekki fleiri einstaklingar verða fórnarlömb þessa ofbeldisfulla miskunnarlausa og gamaldags kerfis sem geðlæknar starfa eftir á því herrans ári 2014.